Forouzan Medical Portal: 2008

چین و چروک پوست راههای پیشگیری و درمان

هنگامی که سن ما بالا می رود، پوست ما ممکن است خشک و چروکیده شود یا در بعضی موارد لکه های قهوه‌ای که خال نام دارد روی پوست ظاهر شوند. از این رو، این سئوال در ذهن افراد زیادی مطرح می شود که عواملی که پوست را چروک می کنند کدامند؟ و چگونه می توان از پیری زودرس پوست پیشگیری نمود؟

فیبرهای کلاژن ساختمان اصلی پروتئین در پوست هستند و فیبرهای الاستین به خاطر قابلیت ارتجاعی خود (توانایی برای کشیدگی و قابلیت بازگشت به شکل اولیه ) به پوست شادابی و طراوت می دهند. پوست خوب پیامد طبیعی سلولهای پوستی جدید است که در محیط مطلوب مواد اساسی سازنده پوست نظیر آمینو اسیدها، ویتامین ها و مواد معدنی به وجود می آید. به نظر می رسد که علت محکم ماندن پوست مستقیماً با سلامت فیبرهای کلاژن ارتباط دارد. برخی از متخصصین پوست و زیبایی عقیده دارند که سلولهای پوستی به میزان کافی ویتامین ث نیاز دارند تا به طور سالم فیبرهای کلاژن را بسازند. افزایش سن از یکسو و از سوی دیگر سالیان متمادی که پوست در معرض عوامل محیطی (نظیر آفتاب و استرس ) قرار دارد سبب می شود پوست چروکیده و ضعیف شود، زیرا در این حالت پوست نمی تواند دوباره به گونه ای مناسب ترمیم شود. به موازات مسن شدن شخص ، غشاء میانی پوست (لایه داخلی پوست که زیر قسمت سطحی خارجی ترین قسمت اپیدرم قرار دارد) تدریجاً چربی خود را از دست می دهد. این دسته از محققین بر این باورند که خرابی پوست بر اثر آفتاب عامل 90 درصد پیری پوست است . از این رو، مدتی طولانی در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید قرارگرفتن به انهدام فیبرهای الاستین در پوست منجر شده و سبب ضعیف شدن پوست ، کشیدگی و از دست دادن قابلیت ارتجاعی آن می گردد. افزون بر این تابش شدید نور خورشید پوست را آسانتر گسسته و کوفته می نماید و پوست به زمان بیشتری برای التیام نیاز پیدا می کند.

پوست سیگاریها بیش از غیرسیگاریها زمینه چروکیده شدن دارد. دلیل این تفاوت شناخته نشده است اما ممکن است به خاطر این حقیقت باشد که سیگار گردش خون را در پوست کاهش می دهد. تخریب محیط زیست نیز بویژه از بین رفتن لایه اُزن در این عارضه نقش دارند. زیرا رادیکالهای آزاد اکسیژن که پیامد تخریب لایه اوزن است ، به غشاهای سلولی آسیب می رسانند و با مواد ژنتیکی فعل و انفعال داشته و پیری پوست را تسریع می کنند. کاهش سریع وزن نیز ممکن است سبب چین و چروک پوست شود، همان طور که سلولهای چربی زیرین پوست احتیاج به لایه سطحی دارند، کاهش سلولهای چربی سبب می شود که شخص لاغر و ضعیف به نظر بیاید. انستیتو ملی سالخوردگان پوست آمریکا در زمینه پیشگیری از پیر شدن پوست بر این باور است که با رعایت برخی از رهنمودهای بهداشتی از جمله پرهیز از قرارگرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب ، سالم نگهداشتن پوست حتی در ایام پیری نیز امکان پذیر است . متخصصین پوست برای پیشگیری از پیری زودرس پوست توصیه می کنند: حمام آفتاب نگیرید و سعی کنید که بین ساعت 10 صبح تا 3 بعدازظهر از قرار گرفتن در معرض آفتاب پرهیز کنید. اگر بین ساعت 10 صبح تا 3 بعدازظهر بسته به کار خود مجبورید که در معرض آفتاب باشید، همیشه از لباسهای محافظ نظیر کلاه ، پیراهن آستین بلند و عینک آفتابی استفاده کنید. قبل از این که در معرض آفتاب قرار بگیرید، از لوسیونهای ضدآفتاب برای کمک به پوست خود جهت محافظت از اشعه ماوراءبنفش استفاده نمائید. توصیه می شود هر زمان که لازم بود مجدداً از لوسیون به دفعات استفاده کنید. از محصولاتی استفاده نمائید که دارای SPF (فاکتور محافظت از آفتاب) 15 یا بالاتر باشند. پوست خود را اغلب به خاطر علایم سرطان پوست کنترل کنید. اگرتغییراتی وجود داشت حتماً با یک پزشک متخصص پوست مشورت کنید. از نوشیدن الکل پرهیزنمائید،زیرامشروبات الکلی افزون براثرات مخرب جسمانی و روانی دشمن شادابی پوست ، علی الخصوص پوست صورت نیز می باشد. صورت خود را زیاد نشویید (2 بار در روز کافی است ) از مصرف صابونهای خشن و زبر پرهیز کنید. زیرا شستن زیاد صورت باعث کاهش چربی و رطوبت پوست می شود.

بررسی های انجام شده توسط متخصصین پوست و زیبائی گواه این واقعیت است که عوامل متعددی در پیری زودرس پوست صورت و گردن نقش دارند. از آن میان می توان به : شرایط آب و هوائی (تابش شدید نور خورشید، وزش بادهای تند، آلودگی هوا)، عدم کشیدگی طبیعی عضلات و ماهیچه های صورت و گردن به علت ورزش ندادن این عضلات ، تأثیر جاذبه زمین ، عدم نوشیدن آب کافی ، تغذیه نامناسب ، اخم کردن و بالابردن ابروها، استفاده از کرم ها و لوازم آرایش غیر استاندارد و افراط در آرایش صورت اشاره نمود. تجربه نشان می دهد اشخاصی که در محیط های سرپوشیده کار می کنند، مانند کارکنان کارخانه ها و سازمان ها از زیانهای تابش خورشید و وزش بادهای تند که موجب خشکی و زبری پوست می شود در امان هستند. این دسته از افراد دیرتر از مزرعه داران ، دریانوردان ، ورزشکاران (علی الخصوص کوهنوردان ، بازی کنندگان گلف ، فوتبال ، دوندگان و...) دچار پیری زودرس پوست صورت وگردن می شوند. عدم کشیدگی طبیعی عضلات وماهیچه های صورت نیز سبب چین و چروک پوست صورت و گردن می گردد. از این رو، چنانچه عضله های صورت را ورزش ندهید، بافت های عضلات کیفیت خود را از دست داده و منقبض می شوند و در نتیجه پوست دچار چین و چروک می گردد. افزون بر این با بالارفتن سن گردش خون در عضله های صورت و پوست آن کندتر می شود و در نتیجه اکسیژن وموادغذایی کمتری به این قسمت ازبدن می رسد.بنابراین ورزش دادن عضلات صورت از طریق ماساژ مستمرصورت وگردن می تواند در جلوگیری از پیری زودرس صورت و رفع نسبی چین و چروک ها مفید باشد. جاذبه زمین نیز یکی از عوامل پیری صورت است . برای خنثی نمودن نقش جاذبه زمین بر روی پوست صورت کارشناسان پوست و زیبایی پیشنهاد می کنند همواره سعی نمایید به پشت (طاق باز) بخوابید تا جاذبه زمین کمترین اثر را روی پوست صورت شما داشته باشد. در ضمن از گذاشتن دست یا انگشت خود برای مدتی طولانی در روی صورت یا پیشانی اجتناب کنید زیرا این عمل باعث چین خوردن پوست صورت و در نهایت پیری زودرس آن می شود. نقش اساسی آب را نیز در شادابی پوست نباید نادیده گرفت . آب از عوامل بازدارنده پیری پوست علی الخصوص پوست صورت است ، زیرا پوست فقط زمانی می تواند سفت و با طراوت باشد که به سلولهای آن آب به قدر کافی برسد. برای حفظ شادابی و طراوت پوست نه تنها باید در روز حداقل 6 لیوان آب سالم نوشید بلکه تغذیه کامل و مناسب به ویژه خوردن میوه و سبزی تازه در داشتن پوستی خوب و سالم تأثیری اساسی دارد. عادات بد رفتاری مانند اخم کردن و بالابردن ابروها نیز در چین و چروک پوست صورت مؤثرند. برخی از مردم گرفتار عصبانیت و اخم نمودن مزمن اند. به گونه ای که هنگام گفتگو، مطالعه ، تماشای تلویزیون و هر کار دیگری اخم می کنند و قیافه ای گرفته به خودمی گیرند.این عمل سبب تشکیل خطوط دائمی زودرس بر روی پیشانی می شوند که به "خطوط حالت " معروفند. از این رو، باید بر زندگی و زیبایی های آن لبخند زد و آگاه بود که استرس نیز یکی از عوامل پیری زودرس و دشمن پوست و شادابی است . کم خوابی و بدخوابی نیز عوامل تخریب جسم و روان است و در پیری زودرس پوست صورت نیز نقشی در خور توجه دارد. هر فرد براساس تحقیقات انجام شده به 6 تا 7 ساعت خواب نیاز دارد. برای رفتن به خواب عمیق و آرام بخش باید افزون بر تحرکات ورزشی ، بهداشت روح و روان را نیز در نظر داشت و تا حد امکان با اشخاصی که انرژی مثبت دارند در ارتباط بود و با پدیده های زندگی معقول برخورد نمود. برای درمان پوست می توان از مواد موضعی و کندن پوست به طور شیمیایی (پیلینگ ) جهت برطرف نمودن چین و چروک ها و نیز رنگدانه ها بهره گرفت . خفیف ترین شکل پیل های شیمیایی ، گلیکولیک اسید (آلفاهیدروکسی ) است که اغلب برای درمان زیان های خفیف پوستی در اثر آفتاب استفاده می شود. در حالی که چین و چروک های عمیق تر و تیره تر و دانه های ناشی از تابش آفتاب با یک پیل شیمیایی TCA درمان می شوند. هر دو این روشها با به کار بردن یک ماده شیمیایی بر روی سطح پوست قابل انجام است . پیل های گلیکولیک ، اغلب برای دستیابی به نتایج دلخواه احتیاج به استفاده مکرر دارند.فالیوهای اصلی اسیدهای گلیکولیک به خاطر توانایی شان برای پوسته پوسته کردن پوست است . برطرف کردن لایه خارجی پوست ، سلولها را در لایه های پایینی (برای رشد و تقسیم ) تحریک کرده ، بی نظمی های پوست را کم می کند. از این رو، هر چه بیشتر، پوست پوسته پوسته شود، تقسیمات سلولی بیشتری در لایه های پایینی آن اتفاق می افتد. هر چند که سلولهای انسان به طور طبیعی نمی تواند بی اندازه و نامحدود تقسیم شود. قرار گرفتن ناحیه تحت مداوا در معرض خورشید در چند هفته اول بعد از یک پیل شیمیایی ممکن است سبب تغییرات پیگمانتاسیون برای پوست شود (روشنتر یا تیره تر گردد) اغلب برداشتن پوست با پیل های شیمیایی می تواند نتایج مشابهی ایجاد کند.

برداشتن سطحی پوست نیز برای درمان چین و چروک ، جای جوش های سطحی و لکه های صورت مورداستفاده قرار می گیرد. در این روش از کریستال های کوچک اکسید آلومینیوم برای پاک کردن پوست و برطرف کردن لایه های سطحی و بی نظمی های سطحی پوست استفاده می شود. این روش درد ندارد و ایجاد قرمزی پوست در پی این روش معمولاً در عرض چند دقیقه یا ساعت ظاهر می شود. برداشتن پوست به روش لیزری شیوه ای دیگر برای درمان چروک های پوست است این نوع درمان را لیزرپیل می نامند و از یک لیزر کربن دی اکسید برای برطرف کردن نواحی آسیب دیده یا لایه های پوست چروکیده استفاده می شود. این روش درمان برای به حداقل رساندن ظهور خطوط ، مخصوصاً خطوط نواحی دهان و چشم به کار برده می شود. برطرف کردن چروکها با لیزر معمولاً 7 تا 10 سال دوام دارد، مشروط به اینکه از نور آفتاب پرهیز شود. در این روش اثرات جانبی شامل تورم و ناراحتی موقت پدید می آید. همچنین ممکن است حساسیت به نور، صورتی شدن پوست خطراتی شامل سوختگی یا جراحات جای جوش و عفونت ویروسی و دیگر عفونت ها ایجاد شود. متدهای دیگری که برای کاهش چروک رایج هستند شامل استفاده از استروژنها، مصرف ویتامین C و ورزشهای صورت می باشد.